Królik Polski i Królik Wołoski


Obie wsie stanowiły niegdyś jedną osadę, która powstała, kiedy to w 1389 roku pierwszy sołtys Jaślisk Jan Hanselin wykarczował lasy na południe od Deszna i na powstałym w ten sposób terenie zaczął osiedlać pierwszych mieszkańców. Od jego imienia wzięła się pierwsza nazwa wsi: Johanowa, lecz wkrótce wieś zaczęto nazywać Królikowa (lub Karlikowa - być może od przezwiska, albo wyglądu sołtysa). W roku 1434 Królikowa została włączona w skład klucza jaśliskiego gdzie stanowiła oddzielny potok, natomiast od roku 1460 zaczęła działać we wsi parafia rzymskokatolicka. Rozłam wsi nastąpił w XVI wieku, kiedy to wycięto las powyżej wsi i osadzono tam wołoskich przybyszów, a co za tym idzie przeniesiono osadę (a właściwie obie osady) na prawo wołoskie. Wsie nosiły teraz nazwy Królikowa Nowa i Stara, które to nazwy w XVII wieku zostały zmienione na Królik Polski i Wołoski (co zresztą odzwierciedlało rozmieszczenie mieszkańców w obu wsiach).



Królik Wołoski

Historia:
Po utworzeniu wsi powstała tu parafia grekokatolicka, a w 1843 roku zbudowano cerkiew pod wezwaniem Przeniesienia Relikwi św. Mikołaja. W 1880 roku wieś zamieszkiwało 306 osób, z czego wszyscy byli grekokatolikami. W maju 1915 roku w okolicy toczyły się zacięte walki rosyjskiego korpusu z idącą od południa i zachodu kolumną wojsk austro-węgierskich. Walki zakończyły się poddaniem rosjan.
Przed drugą wojną światową wieś liczyła 47 zagród, a jej wołoscy miszkańcy nie mieli zatargów ze swymi polskimi sąsiadami. Po wojnie wszystkich Łemków wysiedlono: część pod Lubin, a część na Ukrainę - pod Lwów i Złoczów.

Dzisiaj:
Mimo że wieś już nie istnieje, to na jej terenie zachowało się kilka godnych uwagi każdego turysty miejsc. Warto odwiedzić pozostałości po wyżej wspomnianej cerkwi, której mury i dach są w całkiem dobrym stanie. Cerkiew ma dwudzielną budowę, a dach zdobią trzy ośmioboczne wieżyczki. Obok cerkwi stoją resztki dzwonnicy i wyjątkowo dobrze zachowany cmentarz. Możemy tam zobaczyć wiele kamiennych nagrobków z kamiennymi krzyżami, bardzo ładnie wykonanymi i dobrze zachowanymi, z których najstarszy pochodzi z 1874 roku.
Obok szosy prowadzącej do Przełęczy Szklarskiej, nieco powyżej cerkwi stoi samotnie kapliczka wykonana z cegły i z kamienia, pochodząca z XVIII wieku. Nieopodal niej znajduje się kolejna dwukondygnacyjna kapliczka pochodząca z 1887 roku. Ostatnia z pobliskich kapliczek stoi 200 metrów na południe od cerkwi, schowana wśród krzewów. Pochodzi ona z 1794 roku a ufundowana została przez Bazylego Sulika.

Fot. M. Stawicki



Królik Polski

Historia:
Po podziale Królik Polski stał się wsią zamieszkiwana prawie w 100% przez mieszkańców polskich obrządku rzymskokatolickiego. Tutejszy kościół został zniszczony podczas tatarskich najazdów w roku 1624, ale odbudowano go w 1647 roku dobudowując murowaną zakrystię (nad wyjściem z zakrysti znajduje się wyryta w kamieniu data 1647). Mimo to w roku 1754 wzniesiono nową świątynie ufundowaną przez biskupa przemyskiego Wacława Sierakowskiego. Kościół ten później odnowiono w 1957 roku.
Z dokumentów wynika że w 1880 roku wieś zamieszkiwało 703 osoby, z czego 405 było obrządku łaćińskiego. Podczas pierwszej wojny światowej miały tu miejsce działania wojenne, opisane przy historii Królika Wołoskiego.

Dzisiaj:
Wieś istnieje do dzisiaj i jest dość spora. Odwiedzając tą wieś nie można ominąć wyżej opisywanej świątyni. Wewnątrz kościoła znajduje się późnobarokowy ołtarz (z 1771 roku) oraz obraz Matki Boskiej, malowany na desce i popisany przez autora Petrusa Burnathowicza (z 1636). Warto zwrócić uwagę na wspomnianą wyżej starą zakrystię pochodzącą jeszcze z poprzedniej świątyni.