|
Historia:
Według ludowych przekazów początki wsi sięgają XV wieku, gdyż mówi się, że w 1426 roku na wieś napadła banda Tatarów, która wzieła w jasyr część tutejszej młodzieży. "Oficjalnie" wieś powstała 6 VIII 1526 roku, kiedy to Mateusz Mańko uzyskał przywilej lokacyjny od Mikołaja Wolskiego, starosty sanockiego. Moszczaniec lokowany był na prawie wołoskim, z 24-letnią wolnizną. Nazwa wsi pochodzi od nazwy pobliskiego potoku, lub też według innych źródeł od mostu, lub drogi wymoszczonej drewnem.
Teren wsi musiał być faktycznie wcześniej eksploatowany pastersko. Pierwszych 14 osadników płaciło czynsze już w 1558 roku, a 9 miało jeszcze różny czas wolnizny. Wynika stąd, że osadnicy przychodzili grupami, rekrutując się zapewne spośród tych, którzy już wcześniej ten teren penetrowali. Proces osadniczy trwał tu niezwykle długo, gdyż nawet 1565 roku byli tacy, którzy mieli jeszcze nawet 15 lat wolnizny! Stabilizacje tego procesu potwierdza np. istnienie we wsi już przed 1560 rokiem drewnianej cerkwi z popem.
Moszczaniec był siedzibą parochii - w 1785 roku we wsi żyło 362 grekokatolików. Sto lat później było ich już 455, lecz mimo to cerkiew moszczaniecka została przyłączona do parochii w Surowicy. Nową cerkiew, pod wezwaniem Wszystkich Świętych, wzniesiono na miejscu starej w 1834 roku. Rozebrano ją po II wojnie światowej.
Przed wybuchem I wojny światowej Moszczaniec zamieszkiwało 497 ludzi w 77 gospodarstwach. W okresie międzywojennym grunta we wsi należały do Czartoryskich. Wieś miała wówczas powierzchnie 1500 hektarów, a zamieszkiwało ją 536 osób. Po wojnie w ramach wysiedleń, całą ludność wywieziono na Ukrainę.
W latach piędziesiątych powstały tu PGR-y, których ruiny do dziś przypominają nam czasy powojennej Polski.
Dzisiaj:
W Moszczańcu nie zachowały się prawie żadne pamiątki po świetności dawnej, łemkowskiej wsi. Miejsce po starej cerkwi, położone między mieszkalnymi blokami i ruinami PGR-u, można rozpoznać po rosnących tam starych i wysokich lipach. W pobliżu jest kilka przedwojennych nagrobków, natomiast przy głównej szosie znajduje się kilka zniszczonych krzyży.
|